Sağlam Psikoloji İçin 'Hayır' Diyebilmek

    Toplumsal, ailesel baskı, değer, inanç ve öğretiler sonucu bireyler; itiraz etmemeyi, uyum sağlamak, onaylanmak adına “Evet” demeyi öğrenirler. “Hayır “ demenin saygısızlık, söz dinlememe, karşı gelme, uyumsuzluk olarak değerlendirildiği toplumda yetişmek “hayır” demeyi zorlaştırır.
Neden ‘Hayır’ diyemiyoruz?
    Hayır diyememe birçok nedenden kaynaklanıyor olabilir. Bu nedenlerin bir kısmı bilinçli, bir kısmı ise bilinçdışıdır. Elbette kişiye ve duruma göre bu nedenler çeşitlilik gösterebilir ancak en sık görülen nedenleri sıralamak yine de mümkündür. Bazı kişiler hayır dedikleri takdirde diğer kişilerin kendisini sevmekten vazgeçeceğini veya artık tercih edilmeyeceklerini düşünebilirler. İnsanların sevgisini kaybetmekten korkmak, kişileri ilişkilerde aşırı fedakâr veya sürekli verici bir tutum içerisine sokabilir. Hayır demekten kaçınan insanların azımsanmayacak bir kısmı ise, insanların birer sosyal tehdit haline dönüşmesinden korkar. Özellikle diğer insanların bir şekilde tehlikeli olduğuna dair inançları olan kişiler, hayır dedikleri takdirde insanların birer “düşman” haline dönüşüp kendilerine sosyal anlamda zarar verebileceklerinden – diğer kişilere kötüleme, dedikodusunu yapma, vs. – korktukları için hayır demekten kaçınırlar. Kısacası hayır diyemeyen bir kişi için ‘hayır’ kelimesi ne ifade ediyor ona bakmak gerekiyor.
Hayır Demek Neden Önemlidir?
    "Hayır" dediğinizde, kendi değerinizi ve sınırlar koymanın önemini hatırlarsınız. Sadece bu da değil, "hayır" demek daha üretken olmanıza da yardımcı olabilir. Üstlenemeyeceğiniz veya üstlenmek istemediğiniz talepleri kibarca reddetmeyi öğrenerek, sizin için en önemli olan şeylere odaklanmak için zaman kazanabilirsiniz. Sonuç olarak, "hayır" demek hayatınızı hem profesyonel hem de kişisel olarak iyileştirmenin güçlü bir yoludur. Bir dahaki sefere birisi sizden yapmak istemediğiniz bir şeyi yapmanızı istediğinde, "hayır" demenin sorun olmadığını unutmayın. Bu sizin için en iyi seçenek olabilir.
Hayır Diyebilme Yolları
    Hayır demek için öncelikle kendinizi psikolojik olarak hazırlamanız gerekir. Unutmayın ki önceliğiniz sizsiniz. İlk olarak, ne istediğinizi bilmelisiniz. Nasıl mutlu olduğunuz da çok önemlidir. Değerlerinizi, sınırlarınızı ve yargılarınızı bilmelisiniz. Ona göre de cevabınızı şekillendirmelisiniz. Hayır demek için pratik yapmak her zaman işe yarar. Hayır demeyi düşünün, planlayın ve söyleyin ama ertelemeyin, hemen yapın. Karşınızdaki kişinin isteğini tam olarak dinleyip, ne istediğini anladıktan sonra cevabınıza karar vermelisiniz. Gerekirse zaman isteyebilirsiniz. Bunu yaptıktan sonra kendi kararlarınızı kendinize göre vermenin rahatlığında olacaksınız. Hayır dedikten sonra nedenlerinizi söyleyebilirsiniz. Hayır demeden önce üzgünüm, kusura bakma gibi sözcükler kullanmak kişide suçluluk duygusuna neden olabilir. Ses tonunuz baskın ve net olmalı. Ayrıca, hayır derken bile onlara başka çözümler önerebilirsiniz.