Bilim insanları, iklim kriziyle ilgili şimdiye kadarki en çarpıcı uyarılardan birini yaptı. Yapılan son değerlendirmelere göre, küresel sıcaklık artışını 1,5 santigrat dereceyle sınırlamak için kalan karbon bütçesi, mevcut emisyon düzeyleriyle iki yıl içinde tamamen tükenecek. Bu durum, dünyayı geri dönüşü olmayan bir ısınma sürecine sokabilir.
Araştırmacılara göre, 1,5 derece sınırının yüzde 66 olasılıkla tutturulabilmesi için 2025 sonrasında karbon salımının 80 milyar tonla sınırlandırılması gerekiyor. Ancak 2024 yılı, tarihin en yüksek emisyon oranları ile kayıtlara geçti.
“Gecikme yok, eylem şimdi”
İngiltere'deki Imperial College London’dan Prof. Joeri Rogelj, “Ciddi iklim eylemine başlamak için en iyi zaman 1992’ydi. Ama artık her yıl, başlamak için en iyi yıl,” ifadelerini kullandı. Rogelj, bu kasım ayında düzenlenecek Cop30 Zirvesi’nin, ülkelerin somut kesinti taahhütleri vermesi için bir dönüm noktası olması gerektiğini söyledi.
Gezegen alarm veriyor
Araştırma raporuna göre, dünya şu anki enerji ve politika uygulamalarıyla 2,7 derecelik küresel ısınmaya doğru ilerliyor. Bu senaryo; kitlesel göçler, kıyı taşkınları, kuraklıklar ve tarımsal çöküşler gibi zincirleme felaketleri tetikleyebilir.
1,7 derece sınırı ise hâlâ erişilebilir görülse de, bu hedef için kalan karbon bütçesi yaklaşık 390 milyar ton ve bu da mevcut emisyon seviyesiyle sadece 9 yıl içinde tükenecek.
Okyanuslar ısınıyor, denizler yükseliyor
Leeds Üniversitesi’nden iklim bilimci Prof. Piers Forster, “Normalde iyimserim ama şu anda işler yalnızca kötüye gitmiyor, aynı zamanda hızlanıyor. Isınma ve deniz seviyesindeki artış ciddi bir ivme kazandı” dedi.
Çalışmaya göre, gezegenin enerji dengesizliği son 10 yılda yüzde 25 oranında arttı. 2024'te okyanuslar, tarihteki en yüksek sıcaklık seviyelerine ulaştı. Deniz seviyesi yükselmesi, 1971–2018 dönemine göre son 10 yılda iki katına çıktı ve yıllık ortalama 4 mm’lik bir artış gözlendi.
Bu durumun, kıyı bölgelerde kontrol edilemeyen taşkınlara ve büyük ölçekli iç göçlere neden olabileceği belirtildi.
Uyarı net: Geri dönüşü olmayan hasarlar kapıda
Bilim insanları, 1,5 derece sınırının birkaç yıl içinde kaçınılmaz olarak aşılacağını ve karbon emisyonlarının acilen düşürülmemesi durumunda, geri dönüşü olmayan çevresel, sosyal ve ekonomik yıkımların yaşanabileceği konusunda dünyayı uyardı.
