Teknolojinin geldiği son nokta Yapay Zeka mıdır bilemiyorum ama daha da ileri gideceğini hatta Matrix filminin içeriğinde bulunan aşamalara gelip paralel evrenlerde yaşayabileceğimizi bile hayal ediyorum.
Belki zamanda yolculuk yapılabilir ne dersiniz?
Teknolojinin, daima olumlu yönde gelişmelere gebe olduğunu söylemek çok da gerçekçi olmadığını düşünüyorum. Geçmişte takip ettiğimiz geleneklerin değişmesine hatta yok olmasına yol açtı.
Geçmişte yani televizyon icat edilmeden önce insanlar neler yapıyordu acaba?
Her şey radyonun 1895 İtalyan mucit Guglielmo Marconi tarafından yılında icat edilmesi ile başladı.1896 yılında patenti de alınan radyo insanlık tarihinin en önemli buluşlarından biri olarak kabul edilmektedir. Bu icadından dolayı 1909 yılında Nobel Fizik Ödülü’ne layık görülmüştür.
Türkiye’de ise ilk radyo yayını 1927 yılında Ankara Radyosu’nda gerçekleştirilmiş ve bunu 1949 yılında İstanbul Radyosu ile 1951’de İzmir radyosu takip etmiştir. Dinleyeni daha çok radyoya çekebilmek amacıyla pek çok programlar yayınlandı. Radyo tiyatroları da “Arkası Yarın” başlığı ile bugün izlediğimiz diziler gibi dinlenme rekorları kırıyordu.
Kulağımız radyoda dinlediğimiz kahramanların hikayelerinin içerisinde kaybolup gidiyorduk.
Bu anlamda okul olan TRT’ nin radyo tiyatrolarına olan katkısı yadsınamaz.
Türkiye'de ilk radyo tiyatroları 1950'li yıllarda İstanbul Radyosunda yayımlanmaya başladı. Ekrem Reşit Rey, Haldun Taner, Behçet Necatigil gibi isimler ilk radyo oyunu yazarlarındandır. TRT Radyo'da 1980'lerde Radyo Tiyatrosu ve Arkası Yarın gibi tiyatro programları yayımlanmıştır.
Yine TRT ‘nin, o dönemde yaptığı bir kamuoyu araştırmada, radyo dinleyicilerinin, özelliklerini ve niteliklerini öğrenmek istemiştir. 1985 yılında yapılan bir kamuoyu araştırmasına göre, radyo dinleyicilerinin tercihlerinde Arkası Yarın programları beşinci, Radyo Tiyatrosu ise sekizinci sıradadır. Kadınların radyo tiyatrosu programını erkeklere göre daha fazla tercih ettikleri anlaşılmıştır.
1980’li yıllar dünyanın siyasal ve ekonomik sistemlerinin büyük değişimler geçirdiği yıllardır. Türkiye’de askeri darbe olmuş, TRT’nin yönetiminde de askerlerin etkisi ve baskısı hissedilmeye başlamıştır. Tüm bunların yanında televizyon yayınları Türkiye’de yaygınlaşmış, televizyon izleyiciliği radyo dinleyiciliğinin önüne geçmeye başlamıştır.
1980-1990 yıllarını kapsayan dönemde TRT İstanbul Radyosu Tiyatro Müdürlüğü’nde 422 Radyo Tiyatrosu ve Arkası Yarın ile 76 Çocuk Bahçesi oyununun prodüksiyonu yapılmıştır. Bu yıllar içinde bazı dönemlerde prodüksiyon sayısı çok düşmüş, örneğin 1986 yılında bu sayı 13’e kadar düşmüştür. Bu durum radyo tiyatrosu formatına yönetimce çok önem verilmediğini göstermesi yanında, televizyon izleyiciliğinin artmış olması biçiminde de yorumlanabilir. (Özden Çankaya Kaybolan Bir Program Formatı: Radyo Tiyatrosu araştırmasından alınmıştır)
Aile yapısının önemini düşünerek hazırlanan radyo tiyatroları belki günümüze kadar gelen bir gelenek olmadı ama geçmişte meraklı bir şekilde dinlediğimiz Arkası Yarınlar, dijital kanallarda yayınlanmaya hala devam ediyor.
Teknoloji ile ilgili yapılan her devrim bizim geçmişe olan özlemimizi arttırmaya devam edecek gibi görünüyor.
Geçmişte yaşadığımız ve heyecanımızı tetikleyen “acaba ertesi gün ne olacak” sorusu artık yerini hemen ulaşabildiğimiz, sonunu tahmin ettiğimiz, tatsız tuzsuz bir cevaba çevirdi.
Siz ne dersiniz?
Sağlıkla Kalın.
